Natuurlijk spiegelen

Het is nog niet eens zo heel aan lang geleden dat er ontdekt werd dat het menselijk brein beschikt over neuronen die neurobiologen als 'spiegelneuronen' omschrijven. Heel simpel gezegd zorgden deze neuronen ervoor dat we voelen wat de ander voelt en doen wat de ander doet. 

Wat is spiegelen eigenlijk?

Deze spiegelneuronen verklaren waarom we intens met een voetbalwedstrijd meeleven, met hoge stemmetjes onze jonge pups proberen te imiteren en sympathie voelen voor de slachtoffers van een natuurramp. We leven met anderen mee en zodra we dat doen, zal men elkaar spontaan fysiek spiegelen. Als mensen elkaar mogen, ontstaat het vanzelf.

Wanneer de  sympathie voor elkaar zo groot is, is spiegelen daarvan het logische gevolg . Eén van de belangrijkste inzichten op het gebied van communicatie is dan ook het gegeven dat spiegelen niet alleen spontaan plaatsvindt, als we sympathie voor elkaar voelen, maar dat we het ook bewust kunnen gebruiken, om sympathie te creëren.

Het begrip 'spiegelen' roept mogelijk vragen op. Is het geen truc? Valt het niet op? Ben je dan wel 'jezelf? Uiteindelijk gaat het gaat vooral om de intentie om oprecht contact te leggen met de ander.

Door goed en vooral oprecht te spiegelen, kun je de ander laten voelen dat jij voelt wat hij of zij voelt. Voelen-voelen-voelen. Spiegelen kun je dan ook beschouwen als de hoogste vorm van erkenning. Mensen mogen zijn wie ze zijn. Ze zien zichzelf in jou weerspiegeld. Jij bent net als zij. Je bent één van hen en één met hen.

Dieren en spiegelen

En hoe zit dan met onze dieren? Ook zij kunnen spiegelen. Ze kunnen ons als mensen spiegelen, maar ook een ander dier. Mijn ervaring is dat je die vaak ziet bij dieren onderling die het goed hebben met elkaar. Ook buitenshuis kan je het tegenkomen. Soms zie je precies hetzelfde gedrag in de andere hond of het mens terug of soms alleen de emotie achter de houding. Wij mensen kunnen de hond ook helpen door bepaald gedrag te laten zien, waardoor de hond dit na doet en dat de hond daarmee zich ook anders kan gaan voelen. 

Kalmerende signalen

Het (bewust) inzetten van kalmerende signalen is hiervan een mooi voorbeeld. Een hond - en dat geldt eigenlijk ook voor een mens - die lang staart naar een ander heeft daar meestal een boodschap van spanning mee, bijvoorbeeld dreiging of zijn zin proberen te krijgen. 

Een leuke oefening voor thuis is als je hond jouw lang aankijkt - bijvoorbeeld omdat hij per se wil spelen - je hem terug aankijkt en daarbij regelmatig in een langzame bewegen met je ogen knippert. Kijk eens dat je hond dan doet? 

Natuurlijk spiegelen

Mensen kunnen heel bewust het spiegelen inzetten; dieren doen dat niet. Je kunt dus heel mooi aan dieren zien dat de genegenheid vanuit hen voor een ander dier of een mens authentiek is. Of dat ze op dat moment intrinsiek bereid zijn om te communiceren met een ander wezen. 

Bewust inzetten door honden

Het spiegelen door honden richting mensen wordt wel eens ingezet om als boodschapper te dienen voor de mens. Wanneer je voorgaande goed beschouwd, zal er van actief spiegelen niet altijd sprake zijn. Misschien heeft de hond geen of weinig binding met een ander, misschien heeft de hond helemaal geen behoefte aan contact etc. Het op deze manier spiegelen zal dus vaak niet eens te zien zijn.

Wat - los van het spiegelen - altijd ook een wetmatigheid is, is dat energie reageert op energie. Dat hoeft dus niet op eenzelfde manier te zijn. Wanneer iemand boos tegen je doet, kan je boos terug doen, maar je ook juist heel ander gedrag zoals een slachtofferrol gaan inzetten. Je kunt hier natuurlijk ook mooie boodschappen uithalen!

Tot slot

Spiegelen gaat dus over voelen wat een ander voelt en doen wat de ander doet. Hiermee willen we al dan niet bewust sympathie creëren. Onze honden doen dit soms ook. We kunnen er echter niet vanuit gaan dat ze ons altijd 1 op 1 spiegelen. Soms zie je juist contrasterende reacties. En vooral dit laatste geeft uitnodiging voor zelfreflectie.